Συνήθως γίνεται αντιληπτό ότι έχουμε κάποιο ξυλοφάγο έντομο (σαράκι) στα έπιπλά μας όταν η ζημιά γίνεται αρκετά εμφανής. Οπότε είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να βλέπουμε τα σημάδια ώστε να έχουμε έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του προβλήματος
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ξυλοφάγων εντόμων που επιτίθενται σε διαφορετικού είδους ξύλα, όλα όμως αφήνουν τα ίδια σημάδια.
Τα πρώτα σημάδια σαρακιού:
- Μικρές τρύπες στο ξύλο: στρογγυλές οπές που φαίνονται καλοσχηματισμένες, καθαρές και φρέσκιες
- Σχηματισμένες σήραγγες, τούνελ στις ξύλινες επιφάνειες
- Λεπτή σκόνη –πούδρα- που πέφτει από τις τρύπες εισόδου και συσσωρεύεται σε μικρούς σωρούς
- Συνεχόμενος ήχος «τριξίματος» προερχόμενος από το εσωτερικό, όπου το σαράκι δρα τρώγοντας το ξύλο
- Κατεστραμμένη ή αδύναμη επιφάνεια του ξύλου
- Ετοιμόρροπο, σαθρό ξύλο – συνήθως εντοπίζεται γύρω από γωνίες ή στην άκρη των δοκαριών ή του πατώματος
- Νεκρά ή ζωντανά έντομα. Τα ζωντανά εμφανίζονται συνήθως από Μάιο έως Οκτώβριο
- Αυγά συνήθως δεν είναι εμφανή με γυμνό μάτι
- Προνύμφες σαρακιού – συνήθως σε μπεζ χρώμα
Κοινό σαράκι ή σαράκι των επίπλων
Είναι το πιο κοινό έντομο στη χώρα μας (επιστημονικό όνομα: Anobium punctatum). Αυτό το μικρό κυλινδρικό σκαθάρι, μήκους 4 έως 6 mm, είναι κόκκινο καφέ και φέρει σκασίματα στην πλάτη σε επιμήκης γραμμές. Τα τρία τελευταία τμήματα των κεραιών του είναι μακρύτερα από τα υπόλοιπα άλλα. Η νύμφη είναι κρεμ- άσπρη με σκούρες καφέ σιαγώνες και έχει μια διπλοσειρά από αγκάθια στην πλάτη. Το κοινό σαράκι έχει δύο σκληρά εξωτερικά φτερά.
Τα ενήλικα σκαθάρια ξεπροβάλλουν την άνοιξη ζευγαρώνουν και αμέσως εναποθέτουν τα αυγά τους. Το θηλυκό ροκανίζει ένα μικρό πόσο ξύλου για τον υπολογισμό της περιεκτικότητας του αμύλου και της υγρασίας και δεν εναποθέτει τα αυγά αν το άμυλο είναι μικρότερο του 3%.Εναποθέτουν τα αυγά τους μέσα στους πόρους στο μαλακό μέρος του ξύλου. Τα περισσότερα είδη γεννούν περίπου 50 αυγά.
Το κοινό σαράκι προσβάλλει έπιπλα, έργα τέχνης, ταβάνια, σκεπές και πατώματα. Οι τρύπες εξόδου του τέλειου εντόμου είναι κυκλικές με διάμετρο περίπου 1,5mm και έχουν διαγνωστική αξία. Οι ζημίες των σαρακιών μπορούν να αναγνωριστούν από τις μικρές στρογγυλές τρύπες που εμφανίζονται στα ξύλινα πατώματα, τα έπιπλα, τα ξύλινα, διακοσμητικά και άλλες επιφάνειες όπως επίσης και από την παρουσία της λεπτής σκόνης (πούδρα) που πέφτει από τις τρύπες εισόδου και συσσωρεύεται σε μικρούς σωρούς.
Προστασία και πρόληψη
– Επιθεώρηση μια φορά τον χρόνο όλων των επίπλων και των ξύλινων επιφανειών που υπάρχουν στο χώρο μας.
– Απομάκρυνση άχρηστων ή σάπιων κομματιών ξύλου (παλιών επίπλων, ραφιών, κλπ)
– Έλεγχος όλων των νεοεισερχόμενων επίπλων ή ξύλινων υλικών για την διαπίστωση της ύπαρξης σαρακιών.
– Προληπτικό πέρασμα των επίπλων με συντηρητικό και μυκητοκτόνο βερνίκι εμποτισμού ξύλου εσωτερικής και εξωτερικής χρήσης.
Καταπολέμηση
Σε μεγάλους χώρους χρησιμοποιούνται σύνθετες μέθοδοι καταπολέμησης του σαρακιού όπως η μέθοδος της χημικής καταπολέμησης, του ηλεκτρισμού, των υψηλών ή χαμηλών θερμοκρασιών, του υποκαπνισμού, και τις εργασίες αυτές τις αναλαμβάνουν εξειδικευμένα συνεργεία. Σε οικιακούς χώρους και σε μικρές επιφάνειες (έπιπλα) η καταπολέμηση γίνεται πιο απλά.
Στα έπιπλα μπορούμε να καταπολεμήσουμε το σαράκι με την εφαρμογή υγρών εντομοκτόνων (ψεκασμός – βούρτσισμα με πινέλο).
Η εφαρμογή των υγρών εντομοκτόνων στις επιφάνειες των μολυσμένων ξύλων, μπορεί να μην προσφέρουν άμεση καταπολέμηση από το φάγωμα των νυμφών, όμως με την εφαρμογή τους καταπολεμούνται τα ενεργά σαράκια και οι νύμφες που τρώνε το ξύλο. Η υπολειμματική δράση των υγρών εντομοκτόνων προσφέρει επίσης προστασία από τυχόν επανεμφάνιση τους.
Τρεις προτάσεις για πιο δραστική αντιμετώπιση
Πρόταση από κατάστημα σιδηρικών:
Υπάρχουν δηλητήρια διαφορετικών εργοστασίων, που όλα όμως υπόσχονται το ίδιο αποτέλεσμα – την εξολόθρευση του ακάλεστου επισκέπτη σας!
Θα τα βρείτε συσκευασμένα σε μπουκαλάκια. Όλα διαθέτουν μυτερό ρύγχος, ενώ κάποια περιλαμβάνουν στη συσκευασία τους μια σύριγγα για την καλύτερη διείσδυση του φαρμάκου στο έπιπλο.
Το σημαντικότερο είναι να εντοπίσετε τις μικρές τρυπούλες που αφήνουν στο διάβα τους τα σαράκια. Εδώ ομολογώ χρειάζεται αρκετή υπομονή και επίμονο ψάξιμο. Ένας βοηθητικό σημάδι ένδειξης και καθοδήγησης στο αναζητούμενο σημείο είναι τα ελάχιστα υπολείμματα πριονιδιού, που απομένουν εκτός του επίπλου, καθώς το έντομο ροκανίζει το ξύλο. Ψάξτε λοιπόν για τυχόν σκονίτσες που όμως είναι συγκεντρωμένες σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Αν τις ακουμπήσετε με το δάχτυλο, θα καταλάβετε ότι δεν πρόκειται για σκόνη, αλλά για ψήγματα ξύλου, καθώς θα έχουν διαφορετική υφή.
Οπλιστείτε με το δηλητηριώδη εξοπλισμό σας – γεμίστε τη σύριγγα το δηλητήριο – και σημαδέψτε στο σημείο που εντοπίσατε. Ποτίστε την τρύπα με φάρμακο, αφήνοντας σιγά και σταδιακά μικρές ποσότητες από το υγρό να εισχωρεί στο εσωτερικό του. Μπορείτε να επαναλάβετε τη διαδικασία μετά από μια δυο μέρες. Βρείτε κι άλλες τρύπες και εφαρμόστε με τον ίδιο τρόπο.
Πρόταση από έμπειρο μαραγκό:
Ένας άλλος τρόπος για να καταπολεμήσετε το σαράκι είναι το σίδερο. Μπορεί το σιδέρωμα να σας φαίνετε ανιαρό, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι επιβεβλημένο και αρκετά αποτελεσματικό. Δυστυχώς πάλι πρέπει να ψάξετε! Ξέρετε, για τυχόν τρυπούλες, παράξενους ήχους ή ένα υπόκωφο γκρτς μες τη νυχτερινή ησυχία. Για καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να αναποδογυρίσετε το έπιπλο και να κοιτάξετε εξονυχιστικά.
Εντοπίστε τα σημεία δράσης του εντόμου και σιδερώστε τα. Με κανονικό σίδερο. Αυτό που σιδερώνεται τα ρούχα σας. Προσέξτε όμως να μην φέρετε σε άμεση επαφή το ζεστό σίδερο με το λούστρο του ξύλου. Κάντε λοιπόν την επέμβασή σας από την ανάποδη πλευρά του επίπλου και ακόμη καλύτερο θα είναι αν χρησιμοποιήσετε ένα πανί από λινό ή χασέ ή τέλος πάντων μια παλιά μαξιλαροθήκη. Στρώστε το πανί στο άβαφο ξύλο και πατήστε αρκετή ώρα με το ζεστό σίδερο. Κάθε τόσο ελέγχετε το πανάκι σας ή μετακινείτε το σίδερο, να μην καούμε κιόλας. Όταν αισθανθείτε ότι πετύχατε το στόχο σας και καψαλίσατε τον ανεπιθύμητο, απομακρύνετε το σίδερο – βγάλτε το από την πρίζα – και αφήστε το ζεστό πανί στη θέση του.
Πρόταση από τεμπέλη σύζυγο:
Τέλος μια πολύ πιο απλή και πρακτική μέθοδος να ξεφορτωθείτε το σαράκι είναι η έκθεση στο κρύο. Φυσικά απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εντοπίσετε την προσβολή την περίοδο του χειμώνα. Απομονώστε το προσβεβλημένο έπιπλο και μια ξερή μέρα που η θερμοκρασία θα βρίσκεται κάτω από το μηδέν, μεταφέρετε το έπιπλο σε εξωτερικό χώρο. Όπως αναφέραμε και πριν το σαράκι δεν αντέχει στις πολύ υψηλές και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και έτσι αφήνοντας το έπιπλο σας έξω μια παγερή νύχτα θα ξαποστείλετε τους ανεπιθύμητους ξυλοφάγους μια και καλή.
Προσοχή η μέθοδος αυτή ενδείκνυται για ξυλοφάγα έντομα και όχι για τεμπέληδες συζύγους!
Από τον Μιχάλη Πολίτη